Conferentie EAPM 2018: IAQ een nieuwe en gevalideerde vragenlijst voor lichaamsbewustzijn (interoceptive awareness)

Van 27 tot en met 30 juni 2018 vond in het mooie Verona (Italië) de 6e wetenschappelijke conferentie van de European Association of Psychosomatic Medicine (EAPM) plaats. Tijdens deze vierdaagse conferentie kwamen experten uit verschillende disciplines samen en presenteerden hun laatste werk betreffende innovatieve en integratieve benaderingen van mentale en fysieke gezondheid. Ook prof. Dr. Katleen Bogaerts - oprichtster en hoofd van het centrum - was aanwezig. Zij presenteerde daar onderzoeksdata over de Interoceptive Awareness Questionnaire (IAQ), een recent ontwikkelde en gevalideerde vragenlijst.

De IAQ is een multi-modale zelfrapportage tool die bewustzijn ("awareness") van interoceptieve stimuli meet aan de hand van 19 items en bestaat uit 2 subschalen: 1) bewustzijn van sensaties (awareness of sensations), wat verwijst naar de sensorische informatie vanuit het lichaam; en 2) bewustzijn van symptomen, met name het beschrijven van informatie uit het lichaam op een negatieve manier. De vragenlijst 
komt tegemoet aan de bezorgdheden omtrent bestaande assessment tools voor lichaamsbewustzijn, met name het gebrek aan onderscheid tussen lichamelijke sensaties en symptomen, alsook het beperkt aantal gebruikte interoceptieve responskanalen. 

Het doel van de studie was tweevoudig:

• exploreren of patiënten met stressgerelateerde aandoeningen verschillen van gezonde controles met betrekking tot interoceptief bewustzijn (gemeten a.d.h.v. IAQ)
• onderzoeken of er verschillen zijn tussen patiëntengroepen - die gekenmerkt zijn door de aanwezigheid van stressgerelateerde lichamelijke klachten in het dagelijks leven - in interoceptief bewustzijn (gemeten a.d.h.v. IAQ), met name verschillen tussen patiënten met fibromyalgie/CVS, overspannenheid, paniekstoornis, burn-out, IBS en medisch onverklaarde dyspnea 

Uit het onderzoek komt naar voren dat patiënten, ongeacht hun diagnose, meer bewustzijn van lichamelijke sensaties en over een groter interoceptief bewustzijn beschikken dan gezonde controles. Wat betreft de verschillen tussen patiëntengroepen, blijkt dat vooral patiënten met een paniekstoornis hogere scores rapporteren op de symptoomschaal in vergelijking met andere patiëntengroepen.

Met andere woorden kan de vragenlijst helpen de verschillen in interoceptief bewustzijn bloot te leggen tussen 'gezonde' mensen en mensen met stressgerelateerde aandoeningen a.d.h.v. de eerste subschaal (awareness of sensations), maar ook een onderscheid maken tussen patiëntengroepen a.d.h.v. de tweede subschaal (awareness of symptoms). De validering van deze vragenlijst is een eerste stap in verder onderzoek om adaptieve en maladaptieve aspecten van interoceptief bewustzijn te achterhalen.

Referenties

Bogaerts, K., Walentynowicz, M., Van Den Houte, M., Constantinou, E., & Van den Bergh, O. (2018). The Interoceptive Awareness Questionnaire (IAQ) differentiates between and within patient groups with stress-related bodily complaints versus healthy controls. 6^th Annual Scientific Conference of the European Association of Psychosomatic Medicine (EAPM), Verona, Italy, 27-30 June 2018. De poster kan u hier raadplegen.

Van den Bergh, O., Van Den Houte, M., Bogaerts, K., & Van Oudenhove, L. (2018). Relationship between symptom perception distortion as assessed in different experimental paradigms in patients with functional disorders. 6^th Annual Scientific Conference of the European Association of Psychosomatic Medicine (EAPM), Verona, Italy, 27-30 June 2018.

Bogaerts, K., Van Den Houte, M., Claes, N., & Van den Bergh, O. (2018). Traumatic experiences and interoceptive awareness: comparing medically unexplained pain and fatigue to panic disorder and emotion exhaustion. Belgian Association for Psychological Sciences (BAPS) meeting 2018, Ghent, Belgium, 18 May 2018. De poster kan u hier raadplegen.