Paniekstoornis (met of zonder agorafobie)

We spreken van een paniekstoornis wanneer een individu herhaaldelijk en onverwacht overvallen wordt met paniekaanvallen, die als zeer beangstigend worden ervaren. Een paniekaanval omhelst een afgebakende tijdsperiode waarin er allerlei symptomen optreden die binnen de tien minuten een piek bereiken.

Tijdens zo’n aanval is het stress-systeem volledig gemobiliseerd en veelvoorkomende lichamelijke klachten zijn dan ook:

• Hartkloppingen of versnelde hartslag
• Pijn of onaangenaam gevoel op de borst
• Ademnood
• Benauwdheid
• Het gevoel te stikken
• Zweten
• Trillen of beven
• Tintelingen of verdoofd gevoel
• Koude rillingen of warmtevlagen
• Duizeligheid of ijl gevoel in het hoofd
• Gevoel van flauwvallen
• Gevoelens van derealisatie of depersonalisatie; het gevoel er niet meer bewust bij te zijn
• Misselijkheid of maagklachten

De angst die met zo’n aanval gepaard gaat, heeft voornamelijk betrekking op:

• Angst om te sterven
• Angst voor controleverlies
• Angst om gek te worden

Veel mensen hebben weleens een paniekaanval meegemaakt, maar er is pas sprake van een paniekstoornis als de angst voor de paniekaanvallen het leven gaat overheersen. Je bent dan voortdurend aan het piekeren over (de gevolgen van) een nieuwe aanval en je gaat je gedrag aanpassen in functie van de aanvallen.

Van paniekstoornis met agorafobie is sprake wanneer je bang bent om je in situaties te begeven waarin vluchten moeilijk of genant zou zijn of waarin geen hulp voorhanden zou zijn indien er een paniekaanval zou optreden. Zulke plaatsen bevinden zich gewoonlijk buitenshuis en kunnen betrekking hebben op straten of pleinen, de supermarkt, het openbaar vervoer, plaatsen waar je je midden in een massa of in een rij bevindt, … Je gaat proberen deze plaatsen te ontvluchten of te vermijden of je kan er je enkel in begeven wanneer er een begeleider aanwezig is. Een agorafobie kan zich ook voordoen zonder dat er sprake is van paniek.